Terwijl de Sovjets van honden hielden en de Amerikanen de voorkeur gaven aan ratten of apen, waren de Fransen de enigen die probeerden katten de ruimte in te sturen.
+ Video: eigenaar waagt het om een duidelijk boze Rottweiler een bad te geven
+ Bewerkte, maar hilarische video: met een Jedi-zwaard vernietigt een kleine hond het huis van de familie
+ Hartverscheurende video: Bang door de bombardementen in Gaza kan een kleine hond niet eten
Hoewel ze ver achterliepen op de Sovjets en Amerikanen in de ruimtewedloop, was Frankrijk vastbesloten om ook een ruimtenatie te worden.
Ze begonnen kort na de Tweede Wereldoorlog een nieuwe generatie raketten te bouwen, en begin jaren 1950 testten ze een model genaamd Véronique: een sonderingsraket die kort de ruimte in zou stijgen voordat hij zonder baan terug naar de aarde zou vallen.
De vroege lanceringen vertrokken vanaf een basis in de hoge woestijn van de Sahara, in de toenmalige Franse kolonie Algerije. Op 22 februari 1961 werd Frankrijk het derde land dat een dier de ruimte in stuurde: een rat genaamd Hector, die aan boord van een Véronique-raket op een korte suborbitale vlucht vloog.
Maar de Fransen hadden grotere ambities. Ze zochten naar een ander klein zoogdier om de ruimte in te sturen, groter dan een rat maar klein en licht genoeg om te reizen in de smalle neuskegel aan het uiteinde van een Véronique-raket.
Hoewel konijnen of kleine honden geschikt hadden kunnen zijn, was er een belangrijke reden om katten te kiezen: op dat moment werden ze veel gebruikt in Frankrijk voor neurofysiologische experimenten, waarbij werd onderzocht hoe de hersenen en het zenuwstelsel functioneerden.
Het vereiste een behuizing voor het dier, instrumenten om gegevens over zijn fysieke toestand te meten en door te geven, een cartridge om het koolstofdioxide op te vangen dat hij uitademde, transponders, bakens en parachutes.
Halverwege 1963 selecteerde het Franse Centrum voor Lucht- en Ruimtevaartgeneeskundig Onderzoek, Cerma, 14 katten voor de vliegschool: allemaal vrouwtjes, gekocht bij een dealer en aanbevolen vanwege hun rustige temperament.
Ze werden ongeveer twee maanden getraind, waarbij ze urenlang in een container zaten, werden rondgedraaid in een centrifuge en het luide lawaai van de raketmotor moesten verdragen. Begin oktober werden de katten die het beste tegen de training konden naar Algerije gebracht om zich voor te bereiden op de lancering.
Na enkele dagen van voorbereiding werd een kleine zwart-witte kat geïdentificeerd als C341 gekozen om ‘s werelds eerste kat in de ruimte te worden. Rond 08.00 uur op 18 oktober 1963 steeg kat C341 op de punt van een Véronique-raket.
Chirurgisch geïmplanteerde elektroden in haar schedel maten haar hersenactiviteit. Probes maten haar hartslag, een apparaat aan haar poot stuurde een kleine elektrische stroom naar haar spieren om haar reacties te testen, en een microfoon nam de geluiden op die ze maakte.
Stijgend tot 157 kilometer boven de aarde, scheidde de neuskegel zoals gepland van de rest van de raket. Daarna viel het, steeds sneller, kantelend en rollend terwijl het de atmosfeer van de aarde binnenging. Dit was de fase die de kat het meest verafschuwde, getuige haar versnelde hartslag.
Het parachutede opende en duwde de capsule in een langzame afdaling. Tien en een half minuut later was de kat weer op de grond, slechts enkele kilometers van waar ze was vertrokken. Een helikopter vloog om de capsule en zijn passagier op te halen, die geschokt maar in leven was.
De volgende twee maanden werden besteed aan het uitvoeren van tests op de kat. Had haar blootstelling aan de ruimte haar gedrag, haar spieren, haar zenuwstelsel beïnvloed? Uiteindelijk richtten de onderzoekers zich op haar hersenen, en op dat moment was er slechts één manier om het te onderzoeken.
“Ze hebben haar geofferd zodat ze de gebieden van haar hersenen konden bekijken, vooral rond de plaatsen waar de elektroden waren, om te zien of ze problemen hadden veroorzaakt”, legde Kerrie Dougherty, een ruimtehistorica die lesgeeft aan de International Space University, uit op de website van RFI.
“Het blijkt dat dat niet het geval was. Dus ze had waarschijnlijk nog een tijdje gelukkig kunnen leven. Maar dat is een van die dingen: destijds wisten ze dat niet totdat ze het deden,” voegde ze eraan toe.
In 2019 kreeg Félicette een herdenkingsstandbeeld in de Pioneer Hall van de International Space University. “Het verhaal van Félicette is een klein onderdeel van deze zoektocht om te begrijpen wat de ruimte doet met een levend organisme,” merkte Dougherty op.
